Error: Your upload path is not valid or does not exist: /home/gencyese/public_html/wp-content/uploads OSMANLI DEVLETİNDE PADİŞAH HOCALARI
Ev / Blog / OSMANLI DEVLETİNDE PADİŞAH HOCALARI
osmanlı devletinde padişah hocaları

OSMANLI DEVLETİNDE PADİŞAH HOCALARI

OSMANLI DEVLETİNDE PADİŞAH HOCALARI

Osmanlı padişahları şehzadelikleri zamanında ulemadan münasip bir zattan okutulur ve hükümdar oldukları zaman onu kendilerine hünkar hocası yaparlardı. Eğer kendisi padişah olmadan evvel hocası vefat etmiş ise ulema arasından kendisine bir hoca intihap ederdi. Osmanlı hükümdarları içinde ilk olarak Sultan Çelebi Mehmed’in Sofu Beyazid adında bir hocası olduğunu görmekteyiz. Fatih Sultan Mehmed’in şehzadeliğinde Halebli Siracüddin Mehmed ve İbn Temcid, Mevlana Ayas en sonra da Şemsüddin Ahmed Molla Gürani, hocaları olup Molla Gürani hocası iken padişah olmuştur.

Fatih’in hükümdarlığı zamanında Tazarruat sahibi meşhur Sinan Paşa Bursalı Hoca-zade Muslihuddin Mustafa, Hatib-zade Muhyiddin Mehmed Ispartalı Abdülkadir, Samsunlu Hasan, Bursalı Veliyuddin-zade Ahmet Paşa ve Hayredin Efendiler zaman zaman değiştirilmek suretiyle Sultan Mehmed’in Padişah hocalığında bulunmuşlardır.

osmanlı devletinde padişah hocaları

II. Bayezid’in Amasya valiliği ve padişahlığı zamanında hocası Amasyalı Hatip Kasım ile Mevlana Salahuddin, Seyyid Abdullah ve Hattat Mirim Çelebi Mahmud ve Kaydıhayatla Muarrif-zade ve yazı hocası Amasyalı Şeyh Hamdullah isimlerinde hocaları vardı. Yavuz Sultan Selim’in şehzadeliğinde ve hükümdarlığında en sevdiği biricik hocası Kastamonu’lu Halimi Çelebi ve Kanuni’nin de şehzadeliğinden itibaren hocası Daday’lı Hayreddin Efendi idi.

II. Selim’in şehzadeliğinde ve padişahlığında hocası Birgi’li Ataullah Efendi ve III. Murad’ın ise evvela İbrahim Efendi ve sonrada Tacü’t-tevarih sahibi meşhur Sadeddin Efendi olup Sultan III. Mehmed’in şehzadeliğinde hocaları Cafer, Azmi ve Nevali Efendiler olup sonuncusu Sultan Mehmed’in cülusundan iki güven evvel vefat etmiş ve hükümdar olunca babasının hocası Sadeddin Efendi’yi kendisine hoca intihap eylemiştir.

osmanlı devletinde padişah hocaları

I. Ahmed’in hocası Aydın’lı Mustafa Efendi ve II. Osman’ın Amasya’lı Ömer Efendi, Sultan İbrahim’in Cinci Hoca Hüseyin Efendi, IV. Mehmed’in Vani Mehmed Efendi, II. Süleyman’ın Arap-zade Abdülvehhab Efendi, II. Mustafa’nın şehzadeliğinde evvela Seyyid Mehmed Efendi ve sonra Vani Efendi, damadı Erzurum’lu Seyyid Feyzullah Efendi resmen hocalığında bulunmuşlardır.

III. Ahmed’den itibaren muallim-i Sultani unvaniyle padişah hocası tayin edildiği görülmüyor. Yalnız Osmanlı Padişahlarından bazılarının kendi zamanlarındaki meşhur hattatlardan güzel sanatlardan olan yazı dersi alıp bu nefis sanatta yetiştikleri görülmektedir.

osmanlı devletinde padişah hocaları

PADİŞAH HOCALARININ KANUNNAMEDEKİ YERİ:

Fatih Sultan Mehmed zamanında tedvin edilmiş olan kanunnamede padişah hocaları hakkında, ”Şeyhulislam ulemanın reisidir ve muallim-i sultani dahi kezalik serdar-ı ulemadır; vezir-i azam onları, riayeten üstüne almak münasibtir; amma müftü (şeyhülislam) ve hoca sair vüzeradan bir nice tabaka yukarıdır ve tasaddur dahi ederler” kaydiyle padişah hocasının şeyhulislamla aynı derecede ve vezir-i azamdan maada vezirlerin üstünde olduğu gösterilmiştir.

Yine bu kanunnamede padişah hocası oğullarının şehir emininden günde altışar akçe ulufeye mutasarrıf olmaları da kaydedilmekte ve bayram tebriklerinde padişahın, hocasına ayağa kalkacağı beyan olunmaktadır. Padişah hocaları şeyhulislamlığa tayin edilirlerse en yüksek iki makamı ihraz ettikleri için kendilerine Camiür-riyaseteyn unvanı verilir. III. Mehmed’in hocası Sadedin ve II. Mustafa’nın hocası Erzurum’lu Seyyid Feyzullah ve Sultan Abdülaziz’in hocası Hasan Fehmi Efendiler bu unvanı almışlardır.

osmanlı devletinde padişahın tahta çıkışı

Padişah hocalarından bazıları hakkında hükümdarın fevkalade teveccühüne mebni nadiren şeyhulislam üst tarafında oturtulduğunu Âli yazıyor. Fakat Âli bunu Fatih zamanındaki kanundan bahsederken zikretmekte olup bu hususta bir misal göstermemektedir; lakin Hezarfen Hüseyin Efendi ( Telhis ü’l-beyan fi Kavanin-i Al-i Osman) isimli kanunnamesinde padişah hocalarından fazl ve kemal sahibi olanların nadir olarak vezir-i azam ve şeyhulislam üstünde yer aldıkları kayıtlıdır. Fakat mutlak surette padişah hocalarının herhangi bir cemiyette Rumeli kazaskerine takaddüm ettiği görülüyor.

Mesela Sultan Süleyman zamanındaki bir sur esnasında sağ tarafta padişah hocasının onun alt tarafında o tarihte Rumeli kazaskeri bulunan Ebussuud Efendi’nin ve daha sonra Anadolu kazaskeri ve İstanbul ve Edirne kadılarının oturdukları görülmektedir. Padişah hocalarının arpalık hasları olup ihtiyaçları padişah tarafından temin olunurdu.

OSMANLILARDA NAKİBÜ’L-EŞRAFLIK ŞERİF VE SEYYİDLER

hakkında Emrah SARGIN

Emrah SARGIN

Ayrıca kontrol et

GENÇLERİN OKUMASI GEREKEN KİTAPLAR

GENÇLERİN OKUMASI GEREKEN KİTAPLAR-2

TAŞLARI KONUŞTURAN ADAM: MÜRSEL GÜNDOĞDU -Aşkını taşlara kazıyan ve inancının temel esaslarını ölümsüz eserlerine nakşetmeyi …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir